معرفی و بررسی قرابادین معصومی

سابقه و هدف: قرابادین از جمله دانش‌های بسیار مهم در زمینه طب سنتی به شمار می‌آید. چرا که حاوی تجارب ارزنده پیشینیان درباره داروسازی و کابرد داروهاست. در این مقاله از  میان نسخ خطی فراوانی که در مورد علم پزشکی‌، به‌ویژه قرابادین نوشته شده است، به معرفی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های عهد صفوی به نام  «قرابادین معصومی» اثر معصوم بن کریم‌الدین شوشتری شیرازی می‌پردازیم.تا تجارب ارزنده نویسنده را در این باره که کمتر شناخته شده است معرفی کنیم. مواد و روش‌ها: پس از مطالعـۀ قدیمی‌ترین نسخۀ خطی این اثر  در کتابخانـۀ مجلس و مقایسه آن با دیگر نسخ در دسترس از این رساله که در کتابخانه‌های ملی، مرکز اسناد دانشگاه تهران و مسجد گوهرشاد مشهد قراردارد، به جهت رفع کاستی‌های نسخۀ اصلی و یافتن ویژگی‌های برجسته «قرابادین معصومی» اقدام به تطابق آن با آثار مشابهی چون ذخیره خوارزمشاهی، الاسباب و العلامات، قرابادین شفایی و قرابادین عقیلی شد. یافته‌ها: این نسخه از حیث اطلاعات مهم داروشناسی و ارائـه نسخه‌های متفاوت برای بیماری واحد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین مؤلف در تألیف اثر ارزشمند خود از آرای بیش از چهل حکیم متقدم و معاصر خود استفاده کرد‌ه است که از حیث معرفی برخی پزشکان نام‌ برده شده  -که چندان شناخته شده نیستند - و نیز استفاده از منابع معتبر طبی حائز اهمیت است. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسدکه این کتاب حاوی ابتکارات و تجربه‌های ابداعی نویسنده در ساخت و به کارگیری داروهاست که بر اهمیت مطالعه و شناخت این اثر از سوی علاقه‌مندان به طب سنتی می‌افزاید.